İki faktörlü kimlik doğrulama; kullanıcı kimliğini onaylamak amacıyla kullanılan bir güvenlik
önlemidir. Son yıllarda kimlik avı saldırılarını (phishing attacks) önlemek için giderek daha
fazla 2FA kullanılmaktadır.
KİMLİK DOĞRULAMA FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Kullanıcı kimliğinin doğrulanmasının birkaç farklı yolu mevcuttur. Şu anda, çoğu
kimlik doğrulama yöntemi geleneksel parola gibi bilgi faktörlerine dayanmaktadır. İki faktörlü
kimlik doğrulama yöntemleri sahip olma faktörü veya biyometrik faktör kontrollerini içermektedir.
Bilgi faktörü: Kullanıcının sahip olduğu bilgilerden oluşan kişisel kimlik
numarası (PIN), kullanıcı adı, şifre veya gizli bir sorunun cevabı gibi bir kimlik doğrulama
kategorisidir.
Sahip olma faktörü: Kimlik doğrulama isteklerini onaylamak için kullanıcının
kimlik kartı, cep telefonu, mobil cihaz veya akıllı telefon uygulaması gibi sahip olduğu kişisel
eşyalardır.
Biyometrik faktör: DNA, parmak izi, göz retinası, ses tanıma, yüz tanıma ve
el ölçümleri gibi kişisel özellikleri tanıyan ve analiz eden teknolojileri ifade eder.
Konum faktörü: IP adresi veya GPS verileri gibi kullanıcının cep telefonundan
veya başka bir cihazdan türetilen diğer coğrafi konum bilgileri alınarak kimlik doğrulama
girişiminin yapıldığı yere göre sınırlama yapılabilir.
Zaman faktörü: Kullanıcı kimlik doğrulamasını, izin verilen belirli bir zaman
aralığı ile sınırlar ve o süre dışında sisteme erişimi kısıtlar.
Akıllı telefonlar, 2FA için çeşitli olanaklar sağlamaktadır. Bazı mobil cihazlar
parmak izlerini tanıyabilir, yüz tanıma veya iris taraması için dahili bir kamera ve ses tanıma
için mikrofon kullanılabilir. GPS destekli akıllı telefonlar, konum bilgisini güvenlik faktörü
olarak doğrulayıp kullanabilmektedir. Örneğin; Google Authenticator'ı destekleyen bir web sitesine
veya web uygulamasına erişmek için kullanıcılar, kullanıcı adını ve şifre(bilgi faktörü) bilgi
girişlerini yapar. Daha sonra kullanıcıya altı haneli bir kimlik doğrulama kodu iletilir. Üretilen
kimlik doğrulama kodları her 30 saniyede bir değişir ve her giriş için farklı kod üretilir. Doğru
kodun girilmesi ile kullanıcının kimlik doğrulama işlemi tamamlanır. Ayrıca, 2FA unsurlarından
olan sahiplik faktörü karşılanmış olur.
2FA, MFA’nın (Multi-Factor Authentication) bir alt
kümesidir.
Teknik olarak, bir
sisteme veya hizmete erişmek için her zaman iki kimlik doğrulama faktörü gereklidir. Ancak,
aynı
kategoriden iki faktör kullanılması 2FA oluşturmaz; Örneğin, bir parola ve gizli soru, ikisi
de
aynı kimlik doğrulama faktörü kategorisine ait olduğu için hala SFA (Single-Factor
Authentication)
olarak kabul edilir. SFA kullanımı, kullanıcı kimliği ve şifre güvenliğini sağlamada yeterli
değildir. Parola tabanlı kimlik doğrulamanın bir diğer sorunu ise, güçlü parolalar oluşturmak
ve
bu parolaları akılda tutmaktır. Yeterli zaman ve kaynaklar göz önüne alındığında, bir
saldırgan
parola tabanlı güvenlik sistemlerini çok kolay bir şekilde geçebilir ve kullanıcıların kişisel
bilgileri de dahil olmak üzere kurumsal verilerini çalabilir. Birden fazla güvenlik katmanı,
nasıl
uygulandıklarına da bağlı olarak daha fazla güvenlik sağlayacaktır.
İKİ FAKTÖRLÜ KİMLİK DOĞRULAMA NASIL ÇALIŞIR?
1.Kullanıcının; uygulama veya web sitesi tarafından, oturum açması istenir.
2.Kullanıcıya ait bilgi girişi yapılır (genellikle kullanıcı adı ve şifre).
Ardından, sitenin sunucusu bir eşleşme bulur ve kullanıcıyı tanır.
3.Site daha sonra kullanıcıdan ikinci oturum açma adımını başlatmasını ister. Bu
adım da akıllı telefon, diğer mobil cihazlar gibi sahip oldukları bir cihaz tanımlanır. Bu sahip
olma faktörüdür.
4.Daha sonra, kullanıcıya gönderilmiş olan tek kullanımlık kod doğrulaması
yapılır.
5.Her iki faktörü sağladıktan sonra, kullanıcının kimliği doğrulanır ve
uygulamaya veya web sitesine erişime izin verilir.
İki Faktörlü Kimlik Doğrulama Türleri:
OTP (Tek Kullanımlık Şifre): OTP olarak da bilinen bu kimlik doğrulama
kodları, genellikle bir sunucu tarafından oluşturulur ve bir kimlik doğrulama aygıtı veya
uygulaması tarafından bir kez kullanılabilir. Bir kerelik parola (OTP), kullanıcının tek bir işlem
veya oturum açması için kimliğini doğrulayan, otomatik olarak oluşturulan sayısal veya alfanümerik
bir karakter dizesidir.
FIDO (Hızlı Kimlik Doğrulama): Kimlik doğrulaması yapılırken parmak izi,
göz retinası, ses ve yüz tanıma gibi biyometrik özellikler kullanılmaktadır. Biyometrik
özelliklerin yanı sıra; USB veya NCF (temassız yakın alan iletişimi) üzerinden çalışan donanımlar
da kullanılmaktadır.
RFID (Radyo Frekansı İle Tanımlama Teknolojisi): Temel olarak bir barkod
ve barkod okuyucudan meydana gelir. Kısa mesafelerde işleyen bu sistem barkod içerisinde tutulan
Elektronik Ürün Kodu gibi tekil bilginin, okuyucu ile okunup işlenebilmesine olanak sağlar.
2FA DONANIMLARI (HARDWARE TOKENS) NASIL ÇALIŞIR?
Kimlik doğrulaması için kullanılan donanımlar genellikle USB ve U2F üzerinden
çalışmaktadır. USB bilindik bir şey ama U2F?
U2F, kullanıcıların bir kaynağa sürücü veya istemci yazılımı gerekmeden güvenli bir şekilde
erişmelerini sağlayan açık bir kimlik doğrulama standardıdır. FIDO2 ise U2F protokolünün en yeni
neslidir.
Bu donanımlar tek seferlik şifreleri, açık anahtarlı şifreleme ve kimlik
doğrulaması
için kullanılmaktadır. Örneğin; YubiKey'i olan bir kullanıcı, OTP'leri destekleyen çevrimiçi
bir
hizmette oturum açtıklarında (Gmail, GitHub, WordPress gibi), YubiKey cihazını USB bağlantı
portuna takar ve ardından şifrelerini girer. Daha sonra YubiKey bir OTP üretir ve devreye
girer.
Üretilen OTP 44 karakterli ve tek kullanımlık bir şifredir. İlk 12 karakteri
hesapta
kayıtlı güvenlik anahtarını tanımlayan benzersiz bir kimliktir. Kalan 32 karakter, ilk hesap
kaydı
sırasında yalnızca cihaz ve Yubico'nun sunucuları tarafından bilinen bir anahtar kullanılarak
şifrelenen bilgileri içermektedir.
OTP, kimlik doğrulama kontrolü için çevrimiçi hizmetten Yubico'ya gönderilir.
OTP
doğrulandıktan sonra, kimlik doğrulama sunucusu kullanıcının onaylandığına dair bir mesaj
gönderir. Bu işlemler sonucunda iki faktörlü kimlik doğrulama işlemi tamamlanmış olur. Bu
kullanım
doğrultusunda; kullanıcının, birinci adımda parola girişi yaparak bilgi faktörünü kullanması
ve
ardından YubiKey ile sahip olma faktörünü gerçeleştirerek, iki faktörlü kimlik doğrulaması
işlemini tamamlamıştır.